تپش قلب چیست؟

تپش قلب، علت‌ها و راه‌حل‌ها

 

● وقتی که دلم طبل می زند
‌ به طور عادی، ضربان قلب روندی ناملموس و حس نشدنی دارد و شما از تپیدن قلب خود آگاه نیستید. برای اینکه بهتر این مفهوم متوجه شوید، سعی کنید بدون گرفتن نبضتان، سرعت تپش قلبتان را محاسبه کنید.
معمولا این کار ممکن نیست، چون ضربان قلب را بدن حس نمی‌کند، اما گاهی اوقات وضعیت برعکس است و فرد هر لحظه ضربان قلب خود را در سینه‌اش حس می‌کند. این احساس اگر طولانی مدت ادامه پیدا کند، بسیار آزار دهنده است.
تعداد بیمارانی که با شکایت از <تپش قلب> به متخصص قلب و عروق مراجعه می‌کنند چندان کم نیست. به طور کلی، احساس تپش قلب و حس ضربان‌های آن را می‌توان به دو دسته تقسیم کرد: موارد طبیعی و موارد غیر طبیعی. برای تعریف موارد طبیعی یک مثال می‌زنیم؛ حدود ۵ دقیقه بدوید و سپس بایستید.
در این حالت، قلب شما محکم و به سرعت در قفسه سینه می‌تپد و شما از تمام ضربان‌های آن آگاه و باخبر می‌شوید. انگار هر یک از ضربان‌ها را در قفسه سینه خود احساس می‌کنید. به طور عادی در ورزش یا فعالیت‌های جسمانی سنگین، قلب مجبور می‌شود برای تامین نیازهای بدن با سرعت و قدرت بیش از معمول بتپد و همین باعث می‌شود از تپیدن قلب خود باخبر شوید.
این واکنش طبیعی بدن است و در همه افراد سالم و حتی ورزشکاران وجود دارد. حس کردن تپش‌های‌ قلب هنگام ورزش به طور معمول آزار دهنده نیست و هیچ وقت کسی با این شکایت که <در حین ورزش ضربان قلبم را احساس می‌کنم> به پزشک مراجعه نمی‌کند.در اصل، همه به طور ذاتی متوجه می‌شوند که این حس طبیعی است و نشانه‌ای از بیماری خاصی نیست.
از طرف دیگر، در اضطراب‌های موقت نیز همین حالت ایجاد می‌شود. زمانی که به مطب دکتر می‌روید، امتحان دارید، یا عصبانی شده‌اید، به طور موقت سرعت ضربان قلب شما افزایش می‌یابد اما اینها هم موقت هستند و شما به طور ذاتی متوجه می‌شوید که این واکنش طبیعی بدن به اضطراب است و از بیماری قلبی ناشی می‌شود.
● اما من بیمارم
صرف‌نظر از آنچه ذکر شد، در بسیاری از موارد تپش قلب بیمارگونه است و از بیماری‌های مختلف ناشی می‌شود. برخی از این بیماری‌‌ها، بیماری‌های خود قلب و برخی دیگر، بیماری‌های درگیر کننده سایر اعضای بدن هستند.
به همین دلیل، بیمارانی که از تپش قلب شکایت دارند، پس از مراجعه به پزشک متخصص بیماری‌های قلب و عروق تحت بررسی‌‌های وسیعی قرار می‌گیرند تا علت زمینه‌ای که شاید خارج از قلب باشد، شناسایی و به دنبال آن، درمان مناسب و منطقی در نظر گرفته شود.
● امان از اعصاب
همان‌طور که پیش از این گفتیم، به علت مکانیسم‌های جبرانی، بدن در مقابله با استرس و اضطراب، ضربان قلب را زیاد می‌کند و افزایش ناگهانی سرعت و قدرت ضربان قلب باعث می‌شود فرد از ضربان قلب خود آگاهی پیدا کند اما در نظر بگیرید فردی به علت مشکلات روانپزشکی دچار استرس و اضطراب دایمی باشد.
این افراد همیشه به دلیل مشابه، ضربان قلب خود را احساس می‌کنند. بنابراین یکی از علل مهم تپش قلب اضطراب و نگرانی مداوم است اما هیچ گاه نمی‌توان به افرادی که احساس تپش قلب دارند گفت بیماری آنها ناشی از اضطراب است و نیاز به درمان ندارد.
تنها زمانی می‌توان این تشخیص را مطرح کرد که پس از انجام بررسی‌های کافی احتمال وجود بیماری‌های درگیر کننده قلب و دیگر اعضا رد شده باشد و مطمئن باشیم جسم فرد سالم است. تنها در این صورت می‌توان علائم بیمار را به بیماری‌های روانی، استرس و اضطراب نسبت داد.
در این موارد هم درمان چندان سخت نیست. مشاوره با یک روان‌شناس یا روانپزشک و نیز در صورت صلاحدید روانپزشک، مصرف دوره‌ای داروهای ضداضطراب و آرام‌بخش می‌تواند علائم بیماری را برطرف کند.
● تیروئید و علائم مختلف
متاسفانه بیماری‌های تیروئید علائم بسیار متفاوتی دارند و می‌توانند با هزار چهره خود را نشان دهند. در پرکاری تیروئید، به علت آزادسازی بیش از حد هورمون‌های تیروئید به داخل خون، سوخت و ساز بدن به طور چشمگیر زیاد می‌شود.
قلب هم مجبور است برای جبران نیازهای افزایش یافته بدن، خون بیشتری به اعضا برساند. این کار تنها از طریق افزایش سرعت و قدرت ضربان قلب مقدور است و همین مساله باعث می‌شود فرد ضربان قلب خود را احساس کند اما معمولا این بیماران دیگر علائم پرکاری تیروئید نظیر لرزش دست، کاهش وزن، تعریق، اسهال و علائم چشمی را هم از خود بروز می‌دهند.
درمان چندان سخت نیست اما متاسفانه بیماری‌های تیروئید بسیار تمایل به عود دارند. پس باید هر چند وقت یک بار از طریق آزمایش خون، پیگیر وضعیت این بیماری شد. درمان در این موارد به عهده متخصص غدد یا متخصص پزشکی هسته‌ای است.
● فشارخون بالا
قلب در اصل باید خون را به داخل عروق بزرگ بدن پمپ کند اما این عروق دارای فشار هستند، یعنی همان فشاری که پزشک در مطب از روی بازوی شما با یک دستگاه فشارخون محاسبه می‌کند و با اعدادی مثل ۱۲ روی ۸ یا ۱۳ روی ۹ به شما اعلام می‌کند.
بنابراین قلب پیش روی خود با یک سد یا یک مقاومت مواجه می‌شود و باید انرژی زیادی مصرف کند تا بتواند خون درون خود را به داخل این عروق پرفشار وارد کند.
در حالت عادی قلب به قدری قدرت دارد که می‌تواند این کار را به راحتی انجام دهد اما زمانی که فشار درون عروق بالا می‌رود، قلب مجبور می‌شود انرژی بیشتری صرف کند و به اصطلاح پرقدرت‌تر بتپد. همین مساله باعث می‌شود فرد از ضربان قلب خود آگاه و به اصطلاح دچار تپش قلب شود.
● اصل ماجرا
در این نوشتار از خود قلب کمتر گفتیم. بخش مهمی از تپش قلب‌ ناشی از بیماری‌های قلب است. هر یک از بخش‌های مختلف قلب، ممکن است به دنبال ابتلا به بیماری‌های مختلف، برای بیمار تپش قلب ایجاد کنند. بیماری‌های دریچه‌ای قلب گاهی با این علامت همراه هستند.
در قلب ۴ دریچه اصلی وجود دارد که شاید نام آنها برای شما چندان ناآشنا نباشد: دریچه دولتی یا میترال، دریچه سه‌لتی یا تری‌کوسپید، دریچه آئورت و دریچه شریان ریوی.
بیماری‌های مختلفی ممکن است باعث تنگ یا گشاد شدن این دریچه‌ها شوند که از مهم‌ترین آنها به مشکلات مادرزادی و تب روماتیسمی می‌توان اشاره کرد. فرد مبتلا به این بیماری‌ها ممکن است دچار تپش قلب، تنگی نفس یا ضعف باشد اما این علائم اکثرا در مراحل پیشرفته بیماری ایجاد می‌شوند و بیماری ابتدا اکثرا بی‌علامت است.
بیماری‌های درگیر کننده عضله قلب هم می‌توانند به تپش قلب منجر شوند. این بیماری‌ها طیف بسیار گسترده‌ای دارند و از بیماری‌های عفونی و التهابی گرفته تا علل ناشناخته را شامل می‌شوند. اگر منشا بیماری التهابی باشد، علائم دیگری مثل تب هم وجود دارد.
بسیاری از بیماری‌های فوق، تنگی نفس را نیز به همراه دارند. اما یکی از مهم‌ترین علل تپش قلب، به هم ریختن ریتم طبیعی ضربان‌های قلبی است. قلب در حالت عادی ریتم و آهنگ بسیار منظمی دارد. هر گاه این ریتم به هم بخورد، فرد از ضربانات قلب خود آگاه و به اصطلاح دچار تپش قلب می‌شود. این بیماری‌ها انواع بسیار متعددی دارند.
برخی از آنها فقط دهلیزها را درگیر می‌کنند، برخی فقط به بطن‌ها محدود می‌شوند و بعضی دیگر از دهلیزها شروع می‌شوند و به بطن‌ها گسترش پیدا می‌کنند. با توجه به اینکه نوار قلب می‌تواند به خوبی ریتم قلب را به پزشک نشان دهد، پزشکان متخصص قلب و عروق برای بیمارانی که از تپش قلب شکایت می‌کنند، حتما از گرفتن نوار قلب استفاده می‌کنند تا آهنگ تپش قلب آنها را متوجه شوند. در ضمن این نوار به متخصص نشان می‌دهد که منشا به هم خوردن ریتم قلب دهلیز راست یا بطن؛ اما مشکلی که وجود دارد این است که گاهی تپش قلب دائمی نیست.
به طور مثال، بیمار زمانی که در مطب پزشک حضور دارد، تپش قلب ندارد اما در منزل دچار این حالت است. با این حساب نوار قلبی که در مطب پزشک گرفته شده، نمی‌تواند مشکل به هم ریختن ریتم منظم قلبی را نشان دهد.
به همین دلیل متخصص قلب در چنین مواردی مجبور می‌شود از روش دیگری برای بررسی بیماری استفاده کند. این روش هولتر مونیتورینگ نام دارد که همان نوار قلب معمولی است اما با دستگاه کوچکی که به بدن بیمار وصل می‌شود، در تمام ۲۴ ساعت روز از قلب بیمار اطلاعات می‌گیرد و آن را ثبت می‌کند.
در حقیقت یک دستگاه کوچک نوار قلب است که بدون آزار و اذیتی برای بیمار در تمام شبانه‌روز همراه اوست و دائم از او نوار می‌گیرد. این نوارها در حافظه دستگاه ثبت می‌شود و سپس متخصص قلب و عروق آنها را مرور می‌کند تا اگر هر زمانی از شبانه روز ریتم قلب بیمار به هم ریخته باشد، آن را شناسایی کند. علت دیگر، سکته قلبی است.
سکته‌های قلبی اکثرا با درد شدید قفسه سینه همراه هستند اما باید توجه داشت این مورد همیشگی نیست و بسیاری از سکته‌های قلبی بدون درد قفسه سینه هستند و با علائم دیگری نظیر تنگی نفس، تپش قلب، درد شانه، گردن و یا شکم مشخص می‌‌شوند. حتی ناشایع نیست که فرد هیچ علامتی هنگام سکته قلبی نداشته باشد.
با این حساب علل تپش قلب بسیار متفاوتند و تنها از روی علامت نمی‌توان علت زمینه‌ساز آن را مشخص کرد.
با توجه به اینکه درمان بیماری‌ها به شدت وابسته به علت زمینه‌ساز آنهاست، همیشه در مواجهه با چنین علائمی باید به متخصص قلب و عروق مراجعه کرد تا پس از انجام معاینه و آزمایش‌ها و بررسی‌های لازم، علت زمینه‌ای شناسایی و در مرحله بعد، ‌درمان بر اساس عامل زمینه‌ای طراحی شود.
هیچ‌گاه سرخود یا بر اساس توصیه‌های افراد غیرمتخصص و ناآشنا با مسائل پزشکی برای درمان تپش قلب یا دیگر بیماری‌ها، از دارویی استفاده نکنید. بسیاری از این داروها ممکن است علائم شما را از بین ببرند اما با توجه به اینکه علت زمینه‌ای را به درستی درمان نمی‌کنند، مدتی بعد با عوارض بدترمجبور خواهید شد به پزشک مراجعه کنید.

دکتر علی‌غلامرضانژاد

منبع : روزنامه سلامت

فشارخون

فشار خون چیست؟

سرخرگها خون را از قلب به دیگر نقاط بدن می‌رسانند. برای آنکه خون بتواند در این عروق به جریان در آید، نیاز به فشار مناسبی دارد. این فشار جریان خون در سرخرگهای بدن یعنی فشاری که در هر انقباض عضله قلب در اثر برخورد خون به دیواره سرخرگ وارد می‌شود، فشار خون نام دارد. هنگامی که سرخرگهای بزرگ ، قابلیت ارتجاع و استحکام طبیعی خود را از دست بدهند و عروق کوچک ، نیز باریکتر شوند، فشار خون بالا می رود. قلب همانند یک پمپ با انقباض و استراحت خود ، خون را به داخل عروق می‌فرستد. در زمانهای مختلف مراحل این پمپاژ ، فشار خون در سرخرگها تغییر می‌کند.

بالاترین میزان فشار خون ، "فشار سیستولیک" است که همان فشاری است که به هنگام انقباض ماهیچه قلب موجب می‌شود تا خون از قلب به سایر نقاط بدن برسد. کمترین میزان فشار خون ، "فشار دیاستولیک" است که فشار بین ضربانهای قلب محسوب می‌شود و مربوط به زمانی است که قلب در حالت استراحت است. فشار خون بر حسب میلیمتر جیوه (mmhg) اندازه گیری می‌شود. میزان فشار خون بر پایه دو عدد نشان داده می‌شود. اولین عدد مربوط به فشار سیستولیک یا ماکزیمم و دومی مربوط به فشار دیاستولیک یا مینیمم است. معمولا یک فشار خون متعادل زیر mmhg 85/140 است. (140 فشار سیستولیک و 85 فشار دیاستولیک). اگر فردی دچار بیماری دیابت باشد، فشار خون وی باید کمتر از mmhg 80/130 باشد.

شرح بیماری

فشار خون بالا عبارت‌ است‌ از افزایش‌ فشار وارده‌ از جریان‌ خون به‌ دیواره‌ رگ‌های‌ خونی‌. فشار خون‌ بالا گاهی‌ «کشنده‌ بی‌سر و صدا» نامیده‌ می‌شود زیرا تا مراحل‌ انتهایی‌ اکثراً هیچ‌ علامتی‌ ندارد. توجه‌ داشته‌ باشید که‌ فشار خون‌ بطور طبیعی‌ در اثر استرس و فعالیت بدنی بالا می‌رود، اما فردی‌ که‌ دچار بیماری‌ فشار خون‌ بالا است‌، به‌ هنگام‌ استراحت‌ نیز فشار خونش‌ بالاتر از حد طبیعی‌ است. رژیم‌های نادرست غذایی ، مصرف زیاد غذاهای چرب و پرنمک ، بی‌تحرکی و زندگی ماشینی از جمله عوامل مستعد کننده برای ابتلا به بیماری پرفشاری خون است.

علایم‌ شایع‌ فشار خون بالا

بسیاری از افراد که دچار فشار خون بالا هستند، احساس بیماری ندارند و حال عمومی آنان خوب است. 15% افراد سن بالا دارای فشار خون هستند و خودشان خبر ندارند. در مواردی که فشار خون خیلی بالا می رود، سردرد و گاهی اوقات نیز تنگی نفس و خونریزی از بینی رخ می دهد. با این وجود تنها راه تشخیص فشار خون بالا ، اندازه گیری میزان آن است.
علایم‌ سردرد و سرگیجه ، خواب‌آلودگی ، گیجی‌ ، کرختی‌ و مور مور شدن‌ در دستها و پاها ، سرفه‌ خونی‌؛ خونریزی‌ از بینی‌ و تنگی‌ نفس‌ شدید مربوط‌ به‌ بالا رفتن‌ فشار خون‌ بطور بحرانی‌ هستند.

علل فشار خون بالا

• از هر ده نفر مبتلا به فشار خون بالا ، در نه نفر آنان ، یعنی 90% علت دقیق برای فشار خون شناخته نشده است که نوع اولیه پرفشاری خون نامیده می‌شود.
• در تعداد کمی از افراد مبتلا به فشار خون بالا (نوع ثانویه پرفشاری خون) عواملی همچون تنگ شدن سرخرگ کلیوی و یا اختلال در تولید هورمونهای مترشحه از غدد فوق کلیوی ، بیماریهای بافت کلیه در ایجاد بیماری نقش دارند. و یا برخی اوقات ، بعضی داروها مثل داروهایی که برای درمان آرتریت و یا افسردگی استفاده می‌شود، موجب افزایش فشار خون می‌گردد.

عوامل مستعد کننده بیماری

• سن‌ بالای‌ 60 سال: ‌تحقیقات نشان داده است که آسیب دیدن سلولهای کلیوی intimal fibroplasias مهمترین علت ابتلا به فشار خون در افراد مسن می‌باشد. بهترین راه برای جلوگیری آسیب دیدن سلولهای کلیوی اصلاح رژیم غذایی و استفاده از میوه‌ها و سبزیجات و دانه‌های کامل غلات و حبوبات و مغزها و دانه‌ها و خودداری از مصرف دانه‌های تصفیه شده و بدون پوسته غلات و جلوگیری از افزایش وزن می‌باشد.
• چاقی و اضافه وزن
• سیگار کشیدن
• مصرف الکل
• رژیم‌ غذایی‌ حاوی‌ نمک‌ یا چربی‌ اشباع‌ شده‌ زیاد و عدم مصرف میوه و سبزی
• کم تحرکی و نداشتن فعالیت بدنی کافی
• استرس
• عوامل‌ ژنتیکی‌: اگر یکی از والدین و یا هر دو دچار فشار خون بالا باشند، خطر ابتلای فرد به فشار خون بیشتر است. سابقه‌ خانوادگی‌ فشار خون‌ بالا ، سکته‌ مغزی ‌، حمله‌ قلبی‌ یا نارسایی کلیه
• مصرف‌ قرصهای‌ ضد حاملگی ‌، استروییدها و بعضی‌ از انواع‌ داروهای‌ مهارکننده‌ اشتها یا دکونژستانت‌ها

پیشگیری

ـ وزنتان را کنترل کنید. اگر اضافه ‌وزن دارید، رژیم بگیرید. کم کردن حتی یک کیلوگرم از وزنتان هم مفید است.
ـ مرتب ورزش کنید. 30 دقیقه ورزش در هر روز بهترین راه مبارزه با پرفشاری خون است.
ـ مصرف روزانه نمک را کم کنید (حدود 1 قاشق چای‌خوری). سدیم علاوه بر نمک در بسیاری از غذاهای بسته‌بندی ‌شده ، نوشابه‌های گازدار ، جوش شیرین و بعضی شربت معده‌ها وجود دارد. برای اطلاع یافتن از مقدار سدیم بکار رفته در مواد غذایی برچسب آنها را قبل از مصرف به ‌دقت مطالعه کنید. اگر می‌خواهید از مواد جایگزین سدیم استفاده کنید، حتماً با پزشک مشورت کنید؛ زیرا برخی از این مواد برای همه افراد مناسب نیستند.
ـ از رژیم غذایی حاوی میوه و سبزیجات فراوان ، لبنیات کم‌چرب و غذاهای حاوی پتاسیم نظیر دانه‌های سبوس‌دار و خشکبار استفاده کنید. به ‌نظر می‌رسد پتاسیم از پرفشاری خون جلوگیری می‌کند. مصرف 3500 میلیگرم پتاسیم در روز توصیه می‌شود.
ـ از مصرف مشروبات الکلی بپرهیزید.
_در نظر داشته باشید که فشار خون را در برنامه تستهای 6 ماهه خود قرار دهید.
_اگر سابقه‌ خانوادگی‌ فشار خون‌ بالا وجود داشته‌ باشد، فشار خون‌ باید مرتباً کنترل‌ شود.
ـ اگر باردار هستید، مرتب برای معاینه پیش از زایمان به مراکز درمانی مراجعه کنید تا مراقب بهداشت بتواند به پرفشاری احتمالی خون پی ببرد و به ‌موقع کنترل کند.
ـ اگر از قرصهای ضدبارداری حاوی استروژن استفاده می‌کنید یا تحت هورمون ‌درمانی هستید، فشار خونتان را مرتب کنترل کنید.
- اگر فشار خون‌ بالا زود تشخیص‌ داده‌ شود، تغییر رژیم‌ غذایی ‌، ورزش‌ ، کنترل‌ استرس‌ ، ترک‌ دخانیات ‌، ننوشیدن‌ الکل ، و دارو معمولاً باعث‌ پیشگیری‌ از بروز عوارض‌ می‌شود.

عوارض‌ فشار خون بالا

سکته مغزی ، حمله قلبی ، نارسایی احتقانی قلب و ورم‌ ریه ، نارسایی‌ کلیه و آسیب چشمی و مشکل بینایی از عوارض اصلی فشار خون بالا هستند. باید دانست که هرچه فشار خون بالاتر باشد، میزان امید به زندگی پایینتر خواهد بود. در افرادی که دچار فشار خون بالا هستند، میزان ابتلا به سکته مغزی و حمله قلبی بیشتر خواهد بود. اگر فشار خون بالا به مدت طولانی بدون درمان باقی بماند، ممکن است نارسایی کلیوی رخ دهد و یا حتی به بینایی آسیب وارد شود. در ضمن امکان دارد که قلب بطور غیر طبیعی بزرگ شده و کارایی آن کم شود که چنین وضعیتی می تواند منجر به نارسایی قلبی و اختلال در پمپاژ خون توسط قلب شود.

اگر فشار خون بالا درمان گردد آنگاه از خطر ابتلا به حملات قلبی کاسته خواهد شد. از لحاظ اپیدمیولوژی ، از هر ده مرد ، چهار نفر و از هر ده زن ، سه زن دچار فشار خون بالا هستند. و در حدود یک سوم از کسانی که دچار چنین وضعیتی هستند تحت درمان نمی‌باشند و سلامتی آنان در معرض خطر است. فشار خون بالا از ابتدایی‌ترین فاکتورهای خطرناک برای بروز بیماریهای قلبی و سکته است. طبق آمارهای جهانی، از هر 5 مورد نارسایی قلبی در زنان، 3 مورد به‌دلیل کنترل نکردن پرفشاری خون ایجاد می‌شود. پرفشاری خون به کلیه‌ها آسیب می‌رساند و موجب نارسایی کلیوی ، سکته مغزی ، حمله قلبی و بیماریهای مرگبار دیگری می‌شود. همچنین ، زنانی که علاوه بر پرفشاری خون به بیماری دیابت مبتلا هستند به ‌مراتب بیشتر از سایرین به نارسایی کلیوی و سکته مغزی دچار می‌شوند.

درمان‌

• بررسیهای‌ تشخیصی‌ ممکن‌ است‌ شامل‌ آزمایش‌ خون ‌، نوار قلب ، آنژیوگرافی (عکسبرداری‌ از عروق‌ با کمک‌ تزریق‌ ماده‌ حاجب‌ و تاباندن‌ اشعه ایکس) و نیز سایر عکسبرداریها باشد.
• اهداف‌ درمان‌ با توجه‌ به‌ ویژگیهای‌ هر فرد تعیین‌ خواهند شد و ممکن‌ است‌ شامل‌ کم ‌کردن‌ وزن‌ ، ترک‌ دخانیات‌ ، برنامه‌ ورزش‌ مناسب‌ و تغییر شیوه‌ زندگی‌ برای‌ کاهش‌ استرس باشند.
• گرفتن‌ فشار خون‌ خودتان‌ را فرا بگیرید و روزانه‌ فشار خون‌ را اندازه‌گیری‌ کنید.
• در صورتی‌ که‌ اقدامات‌ محافظه‌کارانه‌ اثر نداشته‌ باشند، با استفاده‌ از داروهای‌ ضد فشار خون‌ می‌توان‌ فشار خون‌ را پایین‌ آورد.
• از مصرف‌ داروهای‌ سرماخوردگی و سینوزیت خودداری‌ کنید. این‌ داروها حاوی‌ افدرین و پسودوافدرین هستند که‌ باعث‌ افزایش‌ فشار خون‌ می‌شوند.

پیگیری افراد فشار خون بالا

اندازه گیری میزان فشار خون و معاینه قفسه سینه بطور معمول صورت می‌گیرد. در ضمن، چشمها به دستگاه مخصوصی معاینه می‌شود و وضعیت عروق شبکیه چشم نیز بررسی می‌گردد. فشار خون بالا می تواند موجب آسیب عروق شبکیه گردد.

فعالیت الکتریکی و ریتم قلب توسط الکتروکاردیوگرام (ECG) یا نوار قلب بررسی می‌شود. آزمایش خون جهت اندازه‌گیری میزان کلسترول و قند خون نیز حائز اهمیت است. میزان بالای کلسترول و قند خون ، خطر ابتلا به بیماریهای قلبی را افزایش می‌دهد. آزمایش ادرار نیز برای بررسی وضعیت کلیه‌ها اهمیت دارد. فشار خون بالا می‌تواند در عملکرد کلیه‌ها اختلال ایجاد کند. رادیوگرافی قفسه سینه می‌تواند در بررسی وضعیت بیماری موثر باشد.

پرولاپس( افتادگی ) دریچه میترال

پرولاپس دریچه میترال= افتادگی دریچه میترال

پرولاپس‌ دریچه‌ میترال‌ یک‌ اختلال‌ نسبتاً شایع‌ و اغلب‌ خوش‌خیم‌ است.  دریچه میترال دو پره یا لیف لت  دارد و بین حفرات سمت چپ قلب یعنی دهلیز چپ و بطن چپ قرار دارد. در حین انقباض دهلیز چپ دریچه باز و خون از دهلیز چپ وارد بطن چپ میشود ولی در حین انقباض بطن چپ بسته می شود و مانع ورود خون به دهلیزها می گردد. در برخی افراد یکی از این پره ها یا هر دوی آن ها بزرگتر بوده یا بافت نرمتر داشته  و بنابراین  هنگامی که بطن چپ منقبض می شود و دریچه ها بسته می شوند ، پره های دریچه بجای گرفتن شکل قیفی شکل نرمال، به سمت عقب و به درون دهلیز چپ (مانند یک چتر نجات به داخل ) خمیده می شوند ( افتادگی یا پرولاپس). و این ناهنجاری در بسته شدن دریچه میترال قلبی را  پرولاپس دریچه میترال  ( MVP )  می نامید. MVP شایع ترین شکل بیماری دریچه قلب است و گاهی می‌تواند به همراه درجاتی‌ از نشت خون از ورای‌ دریچه‌‌ (نارسایی‌ میترال‌) باشد.

علایم‌ شایع‌ : این‌ اختلال‌ در خانم‌های‌ جوان‌ تا میانسال‌ شایع‌تر از اقایان است‌.اما فرمی از بیماری در مردان بالای ۵۰ سال دیده می شود و این مردان نسبت به زنان و جوانترها سه برابر بیشتر در معرض خطر نارسایی میترال (MR) شدید هستند .

در اغلب‌ موارد علامتی‌ وجود ندارد و لی پرولاپس‌ دریچه‌ میترال‌ یک‌ صدای‌ قلبی خاص ‌(کلیک clik میان سیستولیک و گاهی یک سوفل قلبی انتهای سیستولیک در صورت پس زدن خون) ‌ ایجاد می‌کند که با گوشی‌ پزشکی‌ شنیده‌ شود و معمولا این‌ اختلال‌ در طی‌ یک‌ معاینه‌ معمول‌ کشف‌ می‌گردد.پس اغلب‌ موارد شکایتی وجود ندارد ، اما گاهی علائم زیر را می دهد:

• درد سینه‌ (تیرکشنده‌، مبهم‌ یا فشارنده‌) یا ناراحتی قفسه سینه،
• تپش‌ قلب و ‌ اضطراب‌
• احساس‌ سبکی‌ سر هنگام‌ برخاستن‌ از حالت‌ نشسته‌ یا خوابیده‌
• ‌ خستگی و تنگی نفس

برخی از بیمارانی که MVP پرولاپس دریچه میترال دارند، علایمی را نشان می دهند که که به نظر می رسد که به این بیماری ارتباطی ندارد مانند: حملات پانیک، طپش قلب، اضطراب، خستگی، طپش قلب، میگرن، افت فشارخون و سندرم روده تحریک پذیر.

علل‌ :علت‌ این‌ اختلال‌ در بسیاری‌ موارد ناشناخته‌ است‌ اما به نظر می رسد در برخی بیماران ناشی از اختلال ژنتیکی بافت کلاژن باشد. این‌ اختلال‌ ممکن‌ است‌ با برخی بیماری‌های‌ مادرزادی‌ قلب‌ همراه‌ باشد.

روش های پاراکلینیک برای تشخیص :

الکتروکاردیوگرام : اگرچه در بیماران مبتلا به MVP الکتروکاریوگرام ممکن است اطلاعات نسبتاً ارزشمندی فراهم کند اما بیماران معمولاً ECG طبیعی دارند. الکتروکاردیوگرام ها ممکن است در اثبات آریتمی ها در بیمارانی که ط+پش قلب دارند سودمند باشد.

اکوکاردیوگرام : یک اکوکاردیوگرافی مفید ترین آزمون غیر تهاجمی برای تشخیص MVP است. این روش در شناسایی وضعیت غیرطبیعی و پرولاپس لت های دریچه میترال موثر است. اکوکاردیوگرام ها در تعیین اندازه دهلیز چپ، اندازه و عملکرد بطن چپ نیز سودمند است. اکوکاردیوگرام در تعیین میزان پس زدن خون از میترال کمک میکند .

در بیماران مبتلا به MVP بدون علامت اکوکاردیوگرام های متوالی معمولاً ضروری نیست مگر در بیمارانی که نشانه های بالینی بدترشدن بیماری شان را نشان می دهند.

سیر بالینی و پیش آگهی : پرولاپس دریچه میترال اختلالی قابل پیشگیری نیست. بیماران مبتلا به MVP می توانند زندگی طبیعی و بدون علامتی را داشته باشند. پیش آگهی برای فرد مبتلا به MVP خفیف بدون نارسایی آئورت (پس زدن خون از دریچه)  عالی است. شدت پرولاپس دریچه میترال طیف وسیعی دارد. اغلب بیماران مبتلا به این بیماری بدون علامت هستند در حالی که برخی دیگر علایمی دارند که کیفیت زندگی آنان را تغییر می دهد. در کل معمولاً یک‌ اختلال‌ خوش‌خیم‌ است‌ که‌ زندگی‌ طبیعی‌ را مختل‌ نمی‌کند و پیش آگهی دراز مدت این بیماری عالی است اما زیرمجموعه کوچکی از بیماران عوارضی شدیدی نشان می دهند مثل:  نارسایی‌ میترال‌ (پس‌ زدن‌ خون‌ از طریق‌ دریچه‌ میترال‌) و به‌ ندرت‌ بروز عوارض‌ زیر: نارسایی‌ احتقانی‌ قلب‌ ، سکته‌ مغزی‌ ، آندوکاردیت‌ عفونی‌.

بروز این علائم با شدت بیماری دریچه ای مرتبط است و در موارد خفیف بیماری بسیار بسیار نامحتمل است.

اگر پزشکتان به شما اطمینان میدهد که بیماری خفیف و بدون عارضه جدی دارید و امکان عوارض بسیار کم است حرف ایشان را پذیرفته و بدون هیچ دغدغه ای برای کار ، زندگی ، ازدواج و بارداری و خلاصه آینده خود برنامه ریزی کنید.

خوشبختانه با پیشرفت پزشکی موارد شدید هم  به راحتی قابل درمان بوده می توانند برای یک زندگی طولانی مدت برنامه ریزی نمایند.

عوارض : در کل معمولاً یک‌ اختلال‌ خوش‌خیم‌ است‌ که‌ زندگی‌ طبیعی‌ را مختل‌ نمی‌کند و پیش آگهی دراز مدت این بیماری عالی است اما زیرمجموعه کوچکی از بیماران عوارضی شدیدی نشان می دهند

نارسایی‌ میترال‌ (MR) : شایع ترین و مهم ترین عارضه MVP است. در این وضعیت دریچه میترال دچار نشت خون از ورای دریچه شده و اجازه می دهد که خون به سمت عقب و به دهلیز چپ پس بزند. پیشرفت تدریجی MR در بیماران مبتلا به MVP ممکن است منجر به افزایش گشادی و نقص عملکرد دهلیز و بطن چپ شود. شدید شدن MR می تواند به آریتمی های قلبی، نارسایی احتقانی قلب و افزایش خطر مرگ ناگهانی بینجامد. بیمارانی که از MR شدید رنج می برند در معرض خطر افزایش بروز اندوکاردیت عفونی نیز هستند که می تواند کشنده باشد. معاینه در تشخیص MR همیشه قابل اعتماد نیست و نمی تواند شدت MR را به درستی اندازه گیری کند بنابراین بطور دوره ای اکوکاردیوگرافی ذر این بیماران لازم میشود . بیماران مبتلا به MR ممکن است سال ها بدون علامت باشند. متوسط فاصله از زمان تشخیص تا شروع علایم ۱۵ سال است.

بیشتر مرگ ها ناشی از نارسایی قلبی هستند اما مرگ ناگهانی نیز گاهی دیده میشود.

اندوکاردیت : بیماران مبتلا به MVP که پس زدن را تجربه می کنند در معرض سه تا هشت برابر خطر بیشتر بروز اندوکاردیت عفونی قرار دارند. از آن جایی که اندوکاردیت با شیوع فراوان ناتوانی و مرگ و میر همراه است، به بیماران مبتلا به پس زدن MVP توصیه می شود که پیش از انجام اعمال دندان پزشکی و برخی انواع جراحی آنتی بیوتیک مصرف کنند. با آنتی بیوتیک درمانی پیشگیرانه، احتمال ابتلای بیماران به اندوکاردیت عفونی کمتر است. در بیمار مبتلا به MVP و بدون پس زدن، شیوع اندوکاردیت عفونی مشابه جمعیت عامه مردم است و بنابراین پیشگیری با آنتی بیوتیک لازم نیست.

درمان‌ :

بیماران بدون علامت: بیشتر بیماران مبتلا به MVP بدون علامت بوده و در معرض خطر بالای بروز عوارض جدی قرار ندارند. بیماران بدون علامت با پس زدن خفیف یا عاری از آن را می توان هر ۳ تا ۵ سال از نظر بالینی ارزیابی کرد. اکوکاردیوگرام های متوالی لازم نیست مگر علایم قلبی عروقی بروز کند یا پزشک مشکوک به پیشرفت MR شود. بیماران باید تشویق شوند که یک شیوه زندگی سالم را انتخاب کرده و به طور منظم ورزش کنند. در بیماران دچار عارضه MR پیشگیری از آندوکاردیت باکتریال با مصرف‌ آنتی‌بیوتیک‌ها جهت‌ برخی اعمال‌ دندانپزشکی( مثل کشیدن دندان یا پرکردن ریشه)‌ یا اقدامات‌ جراحی‌ مربوط‌ به‌ مجاری‌ ادرار یا دستگاه کوارش و روده‌ها توصیه‌ می‌گردد. در غیاب وجود عوارضی مثل پس زدن خون ، محدودیتی از نظر فعالیت در زمان ابتلا به این بیماری وجود ندارد

رژیم‌ غذایی خاصی مورد نیاز نیست‌. اما در مورد بعضی‌ علایم‌ نظیر درد سینه یا تپش‌ قلب‌، قطع‌ مصرف‌ مواد حاوی  کافئین،قهوه، نسکافه،شکلات کاکائو، چای پررنگ یا کهنه دم  ‌ و نیز مشروبات  الکلی‌ ممکن‌ است‌ سودمند باشد.

بیماران علامت دار: بیماران MVP که طپش قلب مرتبط با تاکی کاردی، افزایش علایم آدرنرژیک، درد قفسه سینه، اضطراب یا خستگی دارند اغلب به درمان با دوز پایین داروهای مسدودکننده بتا خوب پاسخ می دهند. علایم مرتبط با تغییرات ارتواستاتیک مانند افت فشارخون وضعیتی با افازیش مصرف مایعات و نمک درمان می شود. اگر بیماران علایم ارتواستاتیک شدیدی را تجربه کردند، درمان با مینرالوکورتیکوئیدها ممکن است لازم شود. بیماران علامت دار مبتلا به MVP با سابقه حملات ایسکمی گذرا می توانند از فواید آسپرین درمانی بهره مند شوند. به بیماران علامت دار مبتلا به MVP با سابقه سکته و حملات ایسکمی گذرای راجعه در حالی که آسپرین درمانی دریافت می کنند توصیه می شود درمان طولانی مدت ضد لخته مانند وارفارین را نیز دریافت کنند.

بیماران مبتلا به سندرم MVP اغلب تشویق می شوند که به منظور تصحیح نقص عملکرد اتونومیک خود معیارهایی را در نظر بگیرند. برخی معیارها مانند رژیم غذایی مناسب، محدودیت مصرف کافئین و افزایش فعالیت های ورزشی هستند. مکمل منیزیم ممکن است علایم را بهبود بخشد و از خستگی ، درد قفسه سینه، تنگی نفس، طپش قلب و اضطراب بکاهد.

انتخاب های جراحی: بیماران علامت دار مبتلا به MR شدید باید نسبت به تعمیر دریچه میترال ارزیابی شوند که گاهی اوقات نیز تعویض دریچه ضروری است. جراحی دریچه برای بیماران بدون علامت اما مبتلا به MR شدید همراه با فیبریلاسیون دهلیزی یا هایپرتانسیون ریوی توصیه می شود. انواع مختلف روش های جراحی برای بیماران ترمیم و تعویض دریچه میترال هستند.

جراحی والوولوپلاستی یا آنولوپلاستی یا ترمیم دریچه میترال یک فرایند جراحی است که دریچه میترال بیمار را حفظ می کند. جراح تلاش می کند تا دریچه میترال اصلی را اصلاح کند تا برگشت جریان خون به عقب را از بین ببرد.

تعویض دریچه میترال هنگامی که ترمیم دریچه ممکن نیست انجام می شود. در این فرآیند جراح دریچه میترال آسیب دیده را با یک دریچه مصنوعی جایگزین می کند. دو نوع دریچه مصنوعی به کار می رود که دریچه های مکانیکی و بافتی نامیده می شوند. دریچه های مکانیکی از فلز ساخته می شوند. بیمارانی که این روش را انتخاب می کنند برای بقاء زندگی شان به یک داروی ضد انعقاد نیاز خواهند داشت. دریچه های بافتی از بافت بیولوژیک مانند دریچه های قلبی خوک یا گاو ساخته شده اند و بیماران نیازی به مصرف داروی ضد انعقاد ندارند. معمولاً دریچه های مکانیکی نسبت به دریچه های بافتی طول عمر طولانی تری دارند.

چه کسانی باید جهت پیشگیری به پزشک مراجعه نمایند؟با توجه به  امکان زمینه ارثی اگر یکی‌ از اعضای‌ خانواده دارای‌ سابقه پرولاپس‌ دریچه‌ میترال‌ باشد می توانید با پزشک مشورت کنید

 

 

 

برگرفته از سایت قلب